Ustalanie cen

Wartość jest ogólną podstawą, do której w tendencji zmierzają ceny. Określanie wartości odbywa się na rynku w długotrwałym procesie, tymczasem towary pojawiają się na nim już z cenami. Podmioty, które je ustalają, nie znają wprawdzie wartości towarów, ale orientują się w kosztach ponoszonych na ich produkcję. One to są punktem wyjścia ustalania cen. Do nich dodaje się normalny, zwyczajowy zysk (dochód) dla przedsiębiorstwa, jeżeli rynek nie ukształtował jeszcze ceny na dany towar. Cenę nowego substytucyjnego wyrobu 'dostosowuje się do cen istniejących substytutów. W tym przypadku zysk ma charakter wynikowy. Jest on. różnicą między ceną a kosztem własnym. W wolnokonkurencyjnej gospodarce kapitalistycznej ceny ostatecznie ustala rynek, a przez nie określa również odtwarzanie poniesionych kosztów i wysokość zysku przedsiębiorstw, W kapitalizmie monopolistycznym na rynku dominują wielkie przedsiębiorstwa, które narzucają korzystne dla siebie ceny. Poza pokryciem kosztów zapewniają im one rentowność większą od przeciętnej, ale nie jednolitą. Jej wysokość zależy od istniejącej i potencjalnej konkurencji w danej dziedzinie. Im silniejsze są wielkie przedsiębiorstwa, tym wyższa jest procentowa stawka zysku (rentowność) w cenach wytwarzanych przez nie towarów.