Kościół świętych Piotra i Pawła to perła baroku i jedna z wizytówek Wilna. Jego wnętrze zdobi ponad 2 tysiące rzeźb o tematyce biblijnej i historycznej. Kościół zachwyca bogactwem i oryginalną architekturą.
Historia kościoła
Pierwszy kościół na Antokolu, który obecnie jest dzielnicą Wilna, zbudowano za czasów Władysława Jagiełły. Drewniany budynek spłonął w roku 1594. Kolejny kościół zbuowano w latach 1609-1616 i oddano pod opiekę kanonikom laterańskim. W 1655 uległ zniszczeniu podczas najazdu rosyjskiego.
Kościół, który możemy obecnie podziwiać, został ufundowany przez Michała Kazimierza Paca. Był to wielki hetman litewski, najbardziej znaczący magnat na Litwie drugiej połowy XVII wieku, a zarazem barwna postać historyczna. Kamień węgielny pod budowę świątyni (przywieziony z Rzymu) wmurowano w roku 1668, a 9 lat później odprawiono pierwsze nabożeństwo.
Oryginalna barokowa architektura
Wnętrze kościoła ma typową formę trójnawowej bazyliki z transeptem na planie łacińskiego krzyża. Tym, co wyróżnia go na tle innych barokowych świątyń, są niezwykłe zdobienia. Wnętrze kościoła św. Piotra i Pawła całe spowite jest w bieli. Ściany pokryte są ponad 2 tysiącami sztukaterii, wśród których dominuje tematyka biblijna, mitologiczna i historyczna. Każdą wolną przestrzeń na ścianach wypełniają motywy roślinne i geometryczne. Kościół nie posiada głównego ołtarza. W jego miejscu znajduje się obraz autorstwa Franciszka Smuglewicza przedstawiający pożegnanie Piotra i Pawła. Obraz otaczają rzeźby proroków. Jednym z najpiękniejszych elementów wystroju wnętrza jest kryształowy żyrandol w kształcie łodzi, który upamiętnia zatonięcie statku wiozącego główny ołtarz kościoła z Włoch na Litwę. Do oryginalnych pamiątek należy też umieszczony w kruchcie tak zwany wielki bęben litewski, przywieziony przez Michała Paca po bitwie pod Chocimiem.
Ciekawa postać fundatora kościoła
W kościele znajduje się kilka dzieł nawiązujących do osoby fundatora. W prezbiterium umieszczono portret oraz popiersie Michała Paca z wieńcem laurowym na głowie. Pod popiersiem znajduje się tarcza, a na niej wizerunki dwóch odciętych głów orłów z herbu Rosji – nawiązanie do zwycięstw Paca pod Moskwą. Aluzją Nazwisko księcia zostało aż dwukrotnie aluzyjnie użyte w napisie na fasadzie kościoła: „Regina pacis funda nos in pace” – „Królowo Pokoju, chroń nas w pokoju”. Michał Kazimierz Pac kazał pochować się pod progiem kościoła, a w próg wmurować tablicę „Tu leży grzesznik Pac”. Po kilkudziesięciu latach uderzył w nią piorun, co uznano za znak, że książę odpokutował swoje grzechy. Tablicę przeniesiono na ścianę kościoła, a szczątki doczesne księcia do podziemi kościoła.
